Στα πρώτα χρόνια του ΕΣΥ είχε δημιουργηθεί η πεποίθηση, και πολύ σωστά, πως εκπαιδεύοντας καλά τους νέους γιατρούς θα είχαμε καλύτερες υπηρεσίες υγείας για τους ασθενείς.
Στο πλαίσιο αυτό είχε αποφασισθεί οι ειδικευόμενοι γιατροί, κάποιων ειδικοτήτων, να ασκούνται από 3 μέχρι 6 μήνες στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας.
Έτσι στην νέο-δημιουργηθείσα το 1986 ΜΕΘ του νοσοκομείου Ευαγγελισμός, άρχισαν να έρχονται ειδικευόμενοι κυρίως χειρουργοί, παθολόγοι και πνευμονολόγοι για άσκηση στη φροντίδα των βαριά πασχόντων. Οι περισσότεροι των γιατρών αυτών δεν έρχονταν με ευχαρίστηση να ασκηθούν, θεωρώντας πως μειώνονταν οι ευκαιρίες να ασκηθούν στην βασική τους ειδικότητα. Όμως, ένας μικρός αριθμός ερχόταν με μεγάλη ευχαρίστηση. Έβλεπαν πως η γνώση που θα αποκτούσαν θα τους βοηθούσε στη μετέπειτα καριέρα τους.
Στη δεύτερη αυτή κατηγορία ανήκε και ο Θεόδωρος, τον οποίο συνάντησα με την ευκαιρία της 3μηνης άσκησης του στη ΜΕΘ (05-07/1988). Ήταν ειδικευόμενος χειρουργός. Ο διευθυντής του έλεγε επαινετικά: πιάνει το χέρι του, είναι πρόθυμος και τολμηρός, δεν έχει χάσει κανένα χειρουργείο. Η ευγένεια διατύπωσης του αιτήματος να ασκηθεί στη ΜΕΘ, συνηγορούντος και του διευθυντού του, δεν άφηνε περιθώρια άρνησης. «Θα ήθελα να κάνω άσκηση στην ΜΕΘ για να δω και για να μάθω τους τρόπους φροντίδας των βαριά πασχόντων». Σε αυτή τη φάση της καριέρας του, στόχος του ήταν η διεύρυνση των γνώσεων του. Τις χειρουργικές δεξιότητες τις είχε αποκτήσει. Αυτές του εξασφάλιζαν την αποδοχή και τον έπαινο από τους παλιότερους χειρουργούς και από τον διευθυντή του.
Άρχισε να εργάζεται στη ΜΕΘ με ιδιαίτερο πάθος. Σύντομα ανέδειξε και τις ερευνητικές του ανησυχίες. Μέσα από τις παρατήρησεις μας κατά την παρακλίνια επίσκεψη, προέκυψε το θέμα της διδακτορικής του διατριβής. Προσπάθησε να απαντήσει και απάντησε γιατί, κατά και μετά την μετάγγιση φρέσκου κατεψυγμένου πλάσματος, παρατηρείται μείωση της αρτηριακής πίεσης. Αυτή του η μελέτη εξασφάλισε την αναγόρευση του σε διδάκτορα του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) το 1990 και το «ελάχιστο προαπαιτούμενο για να γίνει κάποιος καθηγητής», το διδακτορικό δίπλωμα. Η συνεργασία μας στη ΜΕΘ απετέλεσε τη βάση μιας δυνατής και μακροχρόνιας φιλίας.
Έχοντας πια γίνει ειδικευμένος χειρουργός, υποχρεώθηκε να ασκήσει την χειρουργική ιδιωτικά, όχι από επιλογή αλλά από ανάγκη. Οι προκηρύξεις κείνο τον καιρό για θέσεις στο ΕΣΥ ήταν εξαιρετικά περιορισμένες.
Σε μια συνάντηση που είχαμε λίγους μήνες μετά την απόκτηση της ειδικότητας (1992), μου εξέφρασε την επιθυμία να εργαστεί στο μαιευτήριο (ΜΗΤΕΡΑ), που κι εγώ είχα αρχίσει να εργάζομαι «κτίζοντας, εξοπλίζοντας, οργανώνοντας, στελεχώνοντας και λειτουργώντας την ΜΕΘ», την πρώτη ΜΕΘ σε Μαιευτήριο (Δεκέμβριος 1991).
Η συγκεκριμένη στιγμή ήταν η κατάλληλη στιγμή για να αρχίσει να εργάζεται στο ΜΗΤΕΡΑ. Η φήμη του ως καλού χειρουργού είχε φτάσει και στα αυτιά εκείνων που λάμβαναν αποφάσεις. Προσελήφθη άμεσα και πολύ σύντομα ανέλαβε την διεύθυνση της Χειρουργικής κλινικής (1996). Από εκείνη τη στιγμή και μετά ο Θεόδωρος δεν άλλαξε ποτέ εργασιακό χώρο, παρά τις δελεαστικές προτάσεις που του γίνονταν συχνά για μετακίνηση σε άλλους χώρους. Έτυχε γενικής αποδοχής και ήταν πάντα ο χειρουργός που έλυνε τα χειρουργικά προβλήματα των ασθενών των μαιευτήρων γυναικολόγων. Μάλιστα, θέλοντας να τους διευκολύνει εξέδωσε και ένα βιβλίο με τίτλο «Η χειρουργική της εγκύου».
Δουλέψαμε μαζί πολλά χρόνια. Οι χειρουργικές δεξιότητες του και η βαθιά του γνώση, έσωσε πολλές και πολλούς αρρώστους. Η συμμετοχή του αφορούσε και στην χειρουργική αίθουσα και στην ΜΕΘ. Η εξάμηνη εκπαίδευση του στη ΜΕΘ του έδινε τη αυτοπεποίθηση του επαΐοντος.
Αφ΄ ότου διέκοψα τη συνεργασία με το ΜΗΤΕΡΑ οι συναντήσεις μας από καθημερινές που ήταν στο παρελθόν, έγιναν αραιότερες. Όμως, η αλληλοεκτίμηση και η συνεργασία δεν έπαψε να υπάρχει. Πάντα αλλάζαμε ευχές και πάντα συνεργαζόμασταν σε διάφορες επιστημονικές διοργανώσεις τόσο στην Αθήνα όσο και στην επαρχία.
Κατά τα χρόνια της συνεργασίας μας έμαθα και αρκετά άλλα χαρακτηριστικά από τις δράσεις του Θεόδωρου. Έμαθα πως λάτρευε το κυνήγι, στο οποίο κατά δήλωση του ήταν πολύ καλός, πως είχε αμπέλι στο Μαραθώνα κι έκανε το δικό του κρασί, πως έπαιζε σαξόφωνο και πολλά άλλα. Επίσης έμαθα το πως έλυσε το πρόβλημα με τη ΔΕΗ, που δυσκόλευε πάρα πολύ την παροχή ρεύματος στον πύργο που έκτιζε στη Μάνη μαζί με τη σύζυγο του Πόπη. Έχοντας αποτύχει να εξασφαλίσει την σύνδεση με την ΔΕΗ κατέφυγε στην Greenpeace, που τον συμβούλευσε να τοποθετήσει φωτοβολταϊκό, με το οποίο έλυσε το πρόβλημα του ρεύματος σε μία εποχή που πολλοί λίγοι γνώριζαν τα φωτοβολταϊκά.
Ήταν λάτρης της μοτοσυκλέτας. Την εγκατέλειψε, μετά την πτώση και σοβαρά συντριπτικά κατάγματα στα κάτω άκρα που αντιμετωπίστηκαν στο ΚΑΤ. Παρά την σύσταση των θεραπόντων για απόλυτη ακινητοποίηση, επί μακρόν, σε τρείς μήνες χειρουργούσε…με πατερίτσα.
Έχοντας το προαπαιτούμενο για θέση καθηγητή, το διδακτορικό, κι ένα πλούσιο βιογραφικό, κατέλαβε τη θέση Επίκουρου Καθηγητού (ΠΔ. 407/80) για το μάθημα «Ανατομία-Ιστολογία-Εμβρυολογία» στο νεόδμητο Τμήμα Νοσηλευτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου κατά τα ακαδημαϊκά έτη: 2005-2006, 2006-2007,2007-2008 και 2008-2009. Κάποια στιγμή, τα χρόνια που δίδασκε, μου εκμυστηρεύτηκε πως έβλεπε θετικά την προοπτική μόνιμης μετακίνησης του στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, αν κατελάμβανε μόνιμη θέση. Έλεγε πως κάτι τέτοιο θα του έδινε την ευκαιρία να εστιάσει στο διάβασμα και στο γράψιμο, διαμένοντας στον πύργο του.
Το Φθινόπωρο του 2014 με καλεί στο τηλέφωνο. Δάσκαλε έχω ένα πρόβλημα υγείας και θέλω να μιλήσουμε από κοντά. Είμαι στο ΜΗΤΕΡΑ.
Δεν γνώριζα τι ακριβώς ήταν το πρόβλημα και η εντύπωση μου ήταν πως ήθελε τη γνώμη μου για το πρόβλημα υγείας που είχε. Το ίδιο απόγευμα ήμουν στο δωμάτιο του στο ΜΗΤΕΡΑ.
Δάσκαλε ξέρω πως έχω μπει στην τελική ευθεία της ζωής μου. Όλα τα προηγούμενα χρόνια η κοινωνία / οι άνθρωποι με τίμησαν εμπιστεύοντας με για την διαχείριση των προβλημάτων υγείας τους.
Μαζί με την Πόπη, την σύζυγο μου, δημιουργήσαμε μια ικανοποιητική περιουσία. Την οικογένεια μου την έχω τακτοποιήσει, σκέπτομαι να κάνω κάτι μαζί με την Πόπη, για το τόπο μας. Θέλω να κάνω ένα ίδρυμα με σκοπό να βοηθάει παιδιά (από τον τόπο μου και από το τόπο της Πόπης) να σπουδάσουν και ασθενείς για να αποκαταστήσουν την υγεία τους. Θέλω να ανταποδώσω στην κοινωνία για κείνα που μου έδωσε. Θέλω να βοηθήσεις στην υλοποίηση αυτής μου της σκέψης. Έχω ήδη μιλήσει με τη δικηγόρο μου για να κινήσει τις νομικές διαδικασίες δημιουργίας του «Ιδρύματος Θεόδωρου Παυλή και Καλλιόπης Προκοπάκη». Αν τυχόν και δεν προφτάσω, θα το συμπεριλάβω στη διαθήκη μου. Στο συμβούλιο θα προΐσταται η σύζυγος μου και θα μετέχουν η δικηγόρος μου και δυο ακόμη συνάδελφοι. Θέλω να μετέχεις κι εσύ. Όλα, μου τα εξέθεσε με απόλυτη ψυχραιμία και με σταθερή φωνή, που δεν πρόδιδε το μέγεθος του προβλήματος του.
Ένοιωσα αμήχανα. Συγκινήθηκα πάρα πολύ. Θαύμασα τη δύναμη ψυχής από τη μια και την ευγένεια ψυχής από την άλλη. Ήθελε, και όταν αυτός δεν θα ήταν παρών, τα παιδιά και οι άρρωστοι, από τον τόπο του και τον τόπο της συζύγου του, να είχαν μια ευκαιρία στη γνώση, και στη αποκατάσταση της υγείας τους, τα παιδιά και οι ασθενείς αντίστοιχα. Πολύ αργότερα έμαθα πως αυτό το έκαναν ήδη με τη σύζυγο του, διακριτικά και αθόρυβα, για αρκετά χρόνια.
Χωρίς δισταγμό τον διαβεβαίωσα πως, όσο θα είμαι καλά, θα κάνω αυτό που μου ζήτησε. Έφυγα μετά από αρκετή ώρα από κοντά του. Τον είδα ακόμη μια φορά στο σπίτι του, όχι ως γιατρός αλλά ως φίλος. Είχε επιλεγεί από τον ίδιο η «σπιτίσια» φροντίδα για όσο το επέτρεπε η κατάσταση της υγείας του. Με διαβεβαίωσε και πάλι πως έχουν ενεργοποιηθεί οι διαδικασίες για την δημιουργία του ιδρύματος και πως οι αρμόδιες υπηρεσίες έχουν νωχελικούς ρυθμούς.
Λίγους μήνες μετά, και πριν δει τη δημιουργία του Ιδρύματος, έφυγε. Όμως, όπως μου είχε πει το είχε συμπεριλάβει στη διαθήκη του. Δημιούργησε το Ίδρυμα «Θεoδώρου & Καλλιόπης Παυλή».
Ο Θεόδωρος Παυλής ο χειρουργός από τα Σωτηριάνικα, ήταν κυνηγός της γνώσης, σκληρός και αποτελεσματικός εργάτης της υγείας, εξαιρετικά δοτικός στους αρρώστους του και άριστος «επενδυτής» στη γνώση και στη αποκατάσταση της υγείας. Για αυτό το λόγο δημιούργησε το Ίδρυμα.
Αθήνα, 7 Οκτωβρίου 2021
Γεώργιος Μπαλτόπουλος, Ομότιμος καθηγητής ΕΚΠΑ
Πνευμονολόγος- Εντατικολόγος